Wallet

Wat is het verschil tussen een bankrekening en een wallet?

ln dit artikel worden een bankrekening en een wallet met elkaar vergeleken. Er zijn overeenkomsten tussen een bankrekening en een wallet maar bitcoins op de blockchain verschillen van euro’s op een bankrekening in vele opzichten. Dit zal ik toelichten aan de hand van de definities, de juridische status, het gebruik in de praktijk en de aanvullende Wwft-risico’s.

BETAALMIDDEL

De euro is een wettig betaalmiddel dat wordt uitgegeven door de Staat der Nederlanden. Bitcoin is gedecentraliseerd middels een blockchain en net als de euro, een betaalmiddel. Het Europees Hof van Justitie heeft gewezen dat de wisseldienst tussen euro en bitcoin daarom niet btw-belast is. Door deze vrijstelling betaal je geen btw wanneer je bitcoin koopt. De kleinste hoeveelheid euro is één cent. Een bitcoin is opgedeeld in 100.000.000 (honderd miljoen) deeltjes, deze worden satoshi’s of sats genoemd naar de uitvinder Satoshi Nakamoto.

BITCOIN SUPPLY

Miners verifiëren elk block in de blockchain en krijgen hiervoor een zogenoemde block reward in bitcoin. De block reward wordt elke 210.000 blocks gehalveerd, er zit ongeveer 4 jaar tussen een zogenoemde halving. Het aantal bitcoins neemt toe met elk block, en na elke halving 50% minder hard dan daarvoor. De reward voor de eerste 210.000 blocks was 50 bitcoins per block. De huidige reward is 6,25 bitcoins, na volgende halving welke zal plaatsvinden in 2024 zal de reward 3,125 bitcoins bedragen. Er zijn momenteel (september 2022) ruim 19 miljoen bitcoins in omloop, 91% van het totaal dat is vastgesteld op 21 miljoen. Dit punt zal pas worden bereikt in het jaar 2140. 

GIRAAL DEPOSITO TOTAAL

Het totaal aan euro’s op een bankrekening of “girale deposito’s” wordt door de Europese Centrale Bank aangeduid met money aggregate M1. In augustus 2022 was dit € 11.731.857.000.000. Deze ruim € 11731 miljard is 6x meer dan het totaal in het jaar 2002, bij de invoering van de euro. Daarnaast is er ook M2: Bank- en spaartegoeden, en het ‘totaal’ M3 van € 16059 miljard euro in augustus 2022, dit is een all time high.

BANKREKENING

Een Nederlands bankrekeningnummer of IBAN bestaat uit vier onderdelen: De landcode NL, twee controlecijfers, een vierletterige bankcode en een tiencijferig rekeningnummer. Dat ziet er dus ongeveer zo uit: NL31BANK0123456789.

Alle IBAN’s staan op naam van een (rechts)persoon. Alleen een bevoegde kan over een bankrekening beschikken. Dit kan naast de klant ook een vertegenwoordiger of gemachtigde van hem zijn. In de praktijk gebruikt iemand zijn rekening door in te loggen in de app of website van de bank en een transactie te verrichten of door te betalen met de bankpas. Bij een wallet ligt dit ingewikkelder.

WALLETS

Men zou kunnen zeggen dat in een wallet of “bewaar portemonnee” bitcoins opgeslagen kunnen worden, maar dat is technisch gezien onjuist. Een wallet bestaat uit twee onderdelen, een public key en een private key.

De public key is een openbaar adres op de blockchain dat iedereen kan inzien en waarnaar men bitcoins kan versturen. “12c6DSiU4Rq3P4ZxziKxzrL5LmMBrzjrJX” is een voorbeeld van een public key. De bovenstaande public key is het adres dat is gebruikt voor de eerste transactie van 50 geminede bitcoins op 9 januari 2009. Met een blockchain explorer kan je elke transactie inzien waarbij dit adres betrokken was en vele andere details behalve de identiteit de betrokken partijen.

De private key is een alfanumerieke reeks van 64 karakters die de toegang verschaft tot de betreffende public key. Er zijn ook programma’s of wallet interfaces die een wachtwoordreeks genereren van 12 of 24 woorden, welke fungeert als de private key. Dit wordt een ‘seed’ genoemd. Iedereen met de private key kan over de bitcoin in de public key of ‘wallet’ beschikken.

VERMOGEN

De euro’s op een bankrekening zijn net als de bitcoins in een wallet een vermogensrecht. Fiscaal gezien vallen beide onder bezittingen in Box 3: Vermogen. De euro’s als spaargeld en de bitcoins als overige bezittingen. Juridisch gezien zijn de euro’s op een bankrekening een relatief vermogensrecht. Het is een vordering op de bank, deze vordering geldt enkel tussen de rekeninghouder en de bank. Een bitcoin in je wallet is geen vordering op de blockchain maar een recht op een object. Dit is een absoluut vermogensrecht omdat het tegenover iedereen geldt.

EIGENDOM

Eigendom is het meest omvattende recht dat een persoon op een zaak kan hebben. Bitcoins zijn geen zaken naar Nederlands recht maar naar internationaal recht heeft iedereen het recht de goederen die hij rechtmatig heeft verkregen, in eigendom te bezitten. En aan niemand mag zijn eigendom worden ontnomen. Crypto biedt iemand die zijn private key uit zijn hoofd kent de mogelijkheid om zijn ‘eigendom’ of absoluut vermogensrecht recht onbeperkt uit te oefenen. Zonder de private key kan er namelijk geen transactie plaatsvinden naar een andere public key. In de praktijk doet men vaak niet zo moeilijk en wordt het beheer toevertrouwd aan een platform, een aanbieder van bewaarportemonnees.

NOT YOUR KEYS, NOT YOUR COINS

Bij een aanbieder kan je over de bitcoin beschikken door in te loggen op de website of app. Je beschikt dan niet zelf over de private keys van de wallet. Dit wordt een custodial wallet genoemd, de aanbieder van deze wallet is de custodian. Dit fenomeen wordt binnen crypto “not your keys, not your coins” genoemd. Door niet zelf over de private keys te beschikken maar dit uit te besteden aan een derde wordt het recht op de bitcoin beperkt door het beleid van de aanbieder en zijn wettelijke verplichtingen. Daarnaast kan je ook te maken krijgen met technische problemen en hacks.

De toegang tot tegoeden op een bankrekening kan eveneens op de volgende manieren worden beperkt: 

– De toegang kan worden geblokkeerd op grond van intern beleid 

– De tegoeden kunnen worden bevroren op last van sancties 

– Het failliet gaan van de bank (*depositogarantiestelsel) 

– Derdenbeslag, al dan niet met tussenkomst van de civiele rechter 

– Verbeurdverklaring door de strafrechter als vermogenssanctie (straf).

TRANSACTIES

Bij een banktransactie kan je zien wie de verzender en de ontvanger zijn. De blockchain is openbaar, maar bij een transactie op de blockchain kan je niet weten van wie een ‘wallet’ of public key is. Dit is immers afhankelijk van wie de private key bezit. Ontvanger en verzender kunnen dezelfde persoon zijn maar dit is niet af te leiden uit de blockchain. Daarnaast kan een wallet worden overgedragen waardoor het bezit van bitcoin op de public key wordt overgedragen zonder dat de bitcoins worden verzonden naar een andere wallet of, public key. Een bekend voorbeeld hiervan is uit de fictieve serie Billions waarin de hoofdpersoon $1.000.000 in crypto geeft aan een zakenpartner door hem een Ledger wallet (usb stick) te geven. 

One million straight in crypto, in cold storage.

COLD STORAGE

Een Ledger is een zogenoemde cold storage wallet in de vorm van een USB-stick met een programma erop dat een seed aanmaakt wat je moet noteren als back-up, deze fungeert als private key. Daarnaast maak je een PIN-code aan en installeer je een programma op je computer om over de public keys in je cold storage wallet te kunnen beschikken. Als je de cold storage wallet kwijtraakt, kan je een nieuwe kopen en met je seed weer toegang krijgen tot je public key(s).

VERLIES OF DIEFSTAL

Bij verlies of diefstal van je bankpas kan je je rekening (laten) blokkeren. Als je de private keys van een wallet verliest kan je in principe niets doen en heb je geen toegang meer tot de bitcoin op een public key. Dit geldt ook wanneer iemand bitcoin bezit bij overlijden. Zonder private key, seed of PIN is het onmogelijk om over de bitcoin in de wallet te beschikken. Je bent de bitcoins dan zo goed als kwijt.

Conclusie

De public key is vergelijkbaar met een bankrekening en een private key is vergelijkbaar met een pincode. Maar wat in de praktijk geldt voor een bankrekening, geldt vaak niet voor een crypto wallet en visa versa. Naar hun aard zijn beide heel verschillend en brengt de wallet aanvullende risico mee zoals het niet kunnen identificeren van de ‘eigenaar’ en de werkelijke herkomst van de middelen. Daarnaast bestaat altijd het risico op verlies van de private key en het risico gescamd of gehackt te worden.